کامبیز نوروزی: جرمی به اسم بدحجابی در قوانین تعریف نشده است
تاریخ انتشار: ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۶۰۸۴۷
کامبیز نوروزی در روزنامه اعتماد نوشت: برای دستگیری زنانی که از نظر نیروی انتظامی بیحجاب یا بدحجاب محسوب میشوند، سعی میکنند این توجیه حقوقی را به کار ببرند که بدحجابی و بیحجابی اولاً جرم و ثانیاً جرم مشهود است.
به اختصار عرض کنم که جرم مشهود به جرمی گفته میشود که پلیس آن را مشاهده میکند (ماده ۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری).
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما پرسش مهم این است که آیا بدحجابی اصلا جرم است؟ آیا میتواند جرم مشهود هم باشد؟ اولین و شاید بدیهیترین رکن جرم مشهود این است که اولا جرم بودن عملی که فرد انجام میدهد، قطعی باشد. یعنی به سادگی بشود جرم بودن آن را تشخیص داد.
مثلا اگر کسی غیر از پلیس به هردلیل سلاح گرم یا سرد مقابل دیگری بگیرد، به سادگی میشود تشخیص داد که او در حال ارتکاب عمل مجرمانه است، چون ارکان و معیارهای این جرم به عنوان شروع به قتل یا شروع به جرح یا عنوانهای دیگر مشخصند. یک مامور پلیس یا یک فرد عادی چگونه و باکدام معیار میخواهد تشخیص دهد که پوشش یک زن مصداق بد حجابی است؟ یکم- بدحجابی از نظر حقوقی اصطلاحی غلط است و چنین جرمی در قوانین ما تعریف نشده است.
بدحجابی به این معناست که کسی حجاب دارد، اما حجاب او بد است. اگر او حجاب دارد، دارد. خوب یا بد بودن حجاب او تأثیری در این ندارد که او حجاب دارد. مثل این است که بگوییم کسی بدلباس است. این تعبیر یعنی که او لباس دارد. لخت و عریان نیست. لباسش هم عادی است. اما مثلاً لباسش کثیف یا چروک است. رنگهای لباسش با هم نمیخوانند و ناجورند. یا آن لباس از مد افتاده است. بدحجاب هم همینطور است. حجاب وجود دارد، اما از نظری بعضی این حجاب بد است.
چه مرد و چه زن اگرلخت و عریان به خیابان بروند رفتارشان قابل پیگرد قانونی است. اما آدم بدلباس جرمی نکرده است. بدحجاب هم همین حکم را دارد. یعنی حجاب دارد ولی از نظر بعضیها حجابش خوب نیست.
دوم- امر واقعی یک چیز است. امر ارزشی چیز دیگر. امر واقعی قابل اثبات و برای همه به یک شکل قابل دیدن است. مثلاً لباس یک امر واقعی است. هرکس یک شلوار را میبیند میداند که شلوار است. اما وقتی کار به ارزشگذاری و داوری میرسد فرق میکند. هرکس ممکن است یک نظر داشته باشد. یکی میگوید زشت است دیگری میگوید زیباست.
یکی میگوید بد است دیگری میگوید خوب است. هرکس به تناسب سلیقه خود یک صفت میدهد و یک جور ارزشگذاری میکند. حقوق کیفری براساس امر واقعی شکل میگیرد نه ارزشگذاریهای متنوع سلیقهای. اصطلاح بدحجابی دلالت بر یک ارزشگذاری سلیقهای دارد. به همین دلیل هرکس در مورد آن قضاوتی متفاوت دارد. به همین دلیل هم بوده است که در تجربه گشت ارشاد و پلیس امنیت اخلاقی بارها مشاهده شده است که دختری با یک لباس به عنوان بدحجاب دستگیر شده، اما با دختر دیگری با همان نوع پوشش کاری نداشتهاند.
علت این تفاوت در نوع نگاه و سلیقه متفاوت مامورانی است که هریک جداگانه با این دو روبرو شدند. یکی پوشش یک دختر را بدحجابی تلقی کرده و دیگری دختری دیگر را با همان نوع پوشش و آرایش بدحجاب ندانسته است. قانون کیفری باید به قدری روشن و یکنواخت دیده شود که همه آن را به یک شکل بفهمند.
سوم- تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی میگوید: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا از پنجاه هزارتا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.» این تبصره از عبارت «بدون حجاب شرعی» استفاده کرده است. یعنی اینکه زن اصلا و بهطورکلی حجاب نداشته باشد.
نمیگوید حجابش بد باشد یا حجابش کم باشد. میگوید هیچ حجاب نداشته باشد. از اصول حقوق کیفری این است که هیچ مرجعی اجازه ندارد تعریف جرم را توسعه بدهد. یعنی هیچ مرجعی نمیتواند بگوید اگر قانونی میگوید فلان عمل جرم است پس فلان عمل دیگر هم جرم است. از نظر حقوقی و اصول حقوق جزا بدحجابی جرم نیست.
چهارم- وقتی بدحجابی نمیتواند جرم باشد، نمیتواند جرم مشهود هم باشد. اما بیایید فرض کنیم که بدحجابی جرم است و ممکن است جرم مشهود هم باشد. چگونه یک مامور پلیس میخواهد تشخیص بدهد زنی که میبیند بدحجاب است؟ با کدام معیار قطعی میتواند بگوید این زن بدحجاب است؟ این معیارها سلیقهای و شخصیاند.
قانون با معیارهای شخصی کاری ندارد. همه از «دزدی» یک چیز میفهمند و تکلیف پلیس در «دزدی مشهود» روشن است، اما در بدحجابی اینطور نیست. حتی مقامهای قضایی مثل بازپرس و دادیار و دادستان و قاضی هم نمیتوانند مفهوم و مصداق همگانی و روشن و قطعی برای این اصطلاح بیابند و بگویند.
این مشکل برای کلمه حجاب هم وجود دارد. اگرچه حدود شرعی حجاب در کتب فقهی بیان شدهاند ولی با توجه به اینکه پوشش یک امر عرفی است، تطبیق مصداقی مفهوم حجاب با درک عرفی و پوشش متعارف جامعه معلوم نیست چقدر امکانپذیر باشد. خصوصاً آنکه کم نیستند کسانی که به تأسی از پیامبر اکرم (ص) که در موارد متعدد عرف جامعه عصر نزول را پذیرفتند و آنها را اصطلاحاً امضا کرد، برای عرف قائل به حجیتاند.
به هر روی تجربه نشان داده است که در کشمکش تعارض میان عرف و الزامهای حقوقی و سیاسی معمولاً قدرت عرف سیطره داشته و توانسته است در طول زمان غلبه بیابد. در حکمرانی نزاع با عرف عاقبت خوش ندارد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: بدحجابی کامبیز نوروزی ارزش گذاری مامور پلیس جرم مشهود امر واقعی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۶۰۸۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بیمارستان محب مهر پلمب نشده است
به گزارش جام جم آنلاین، ساعاتی پیش تصاویری در فضای مجازی منتشر و در توضیح آن ادعا شده بود که بیمارستان محب مهر در شمال تهران به دلیل کشف حجاب پلمب شده است. در پی این ادعا اما مرکز اطلاعرسانی پلیس پایتخت موصوع را تکذیب و اعلام کرد: «درپی انتشار فیلم پلمپ بیمارستان محب مهر به علت کشف حجاب، به آگاهی میرساند که این موضوع کذب است. اصل ماجرا این است که پس از تماس عوامل درمانی با مرکز فوریتهای پلیسی ۱۱۰ و حضور مامور پلیس در بیمارستان، مشخص شد که دو بیمارستان محب مهر و هاشمینژاد دارای یک در مشترک هستند و همین موضوع سبب اختلافات حقوقی و مِلکی توسط بیمارستانهای مذکور، نردهگذاری و پلمب این در شده است.»
در ادامه این اطلاعیه با تاکید بر اینکه «فعالیت هر دو بیمارستان در حال انجام است»، آمده است: «هر بیمارستان در ورودی مجزایی هم دارد که برای تردد مراجعین است.»
مرکز اطلاعرسانی پلیس همچنین در پایان تاکید کرده که «پلیس هرگونه خبری مبنی بر پلمب مرکز درمانی به دلیل کشف حجاب را صحیح ندانسته و آن تکذیب میکند. از مردم نیز درخواست میشود تا اخبار را از رسانههای رسمی کشور پیگیری کنند.»